Faq

KSE to skrót od Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Jest to sieć połączonych ze sobą urządzeń służących do wytwarzania, przesyłu i rozdziału energii elektrycznej.

Na sieć przesyłową składają się linie i stacje elektroenergetyczne najwyższych napięć, które odpowiadają za przesyłanie energii na duże odległości – z miejsca wytwarzania do stacji, w której energia o najwyższym napięciu jest transformowana na niższe poziomy.

Energia elektryczna z elektrowni transportowana jest do stacji elektroenergetycznych. Przesył energii odbywa się liniami najwyższych napięć 400 kV i 220 kV, ponieważ im wyższe napięcie, tym mniejsze są straty energii podczas jej przesyłu. W systemowych stacjach elektroenergetycznych następuje zmiana poziomu napięć, a energia za pośrednictwem stacji wysokich napięć trafia do sieci dystrybucyjnych – mniejszych stacji elektroenergetycznych, zwanych Głównymi Punktami Zasilania (GPZ). W stacjach tych następuje dalsze obniżenie napięcia do poziomu m.in. 20, 15 lub 6 kV (tzw. napięcia średnie – SN) i rozdział energii elektrycznej przesyłanej do licznych stacji transformatorowych, które już bezpośrednio zasilają większość odbiorców końcowych – takich jak zakłady przemysłowe, szpitale, szkoły czy też gospodarstwa domowe.

Polska gospodarka rozwija się w szybkim tempie, czego skutkiem jest rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną. Tymczasem Krajowy System Elektroenergetyczny w znacznej mierze opiera się na infrastrukturze przesyłowej wybudowanej w połowie ubiegłego wieku. Konieczne zatem jest modernizowanie i rozbudowywanie elementów sieci przesyłowej, by zapewnić bezpieczeństwo energetyczne kraju.

Tak. Krajowy System Elektroenergetyczny (KSE) połączony jest z systemami elektroenergetycznymi innych krajów Europy. Dzięki temu możliwa jest międzynarodowa wymiana energii elektrycznej, co zapewnia możliwość dostarczenia do Polski energii elektrycznej z zagranicy i zapewnia większe bezpieczeństwo energetyczne.

Przedsięwzięcia infrastrukturalne prowadzone przez PSE S.A. są inwestycjami celu publicznego i mają za zadanie przede wszystkim zagwarantować bezpieczeństwo energetyczne kraju. Jednym z kluczowych projektów w tym zakresie jest budowa linii elektroenergetycznej 400 kV Ostrołęka – Stanisławów. Celem inwestycji jest poprawa warunków pracy i wyprowadzenia mocy z Elektrowni Ostrołęka oraz wzrost zdolności przesyłowych sieci w północno-wschodniej oraz centralnej części Polski, w tym w obrębie aglomeracji warszawskiej. Właśnie na tych terenach zapotrzebowanie na energię elektryczną rośnie najszybciej (aglomeracja warszawska), a także utrudniony jest dostęp do blisko położonych źródeł wytwórczych (północno-wschodnia Polska). Dla aglomeracji warszawskiej przewiduje się średnioroczny wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną o 3-4 procent (przy średniorocznym wskaźniku dla kraju na poziomie 1 procenta). O znaczeniu i nieodzowności tego przedsięwzięcia świadczy wpisanie planowanej inwestycji do Ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych oraz w Ustawie z dnia 24 lutego 2017 r. o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych.

Wbrew dość powszechnym opiniom, tzw. ustawa przesyłowa jest jednym z licznych determinantów procesu budowy linii najwyższych napięć. Tzw. specustawa nie zwalnia Inwestora z obowiązku pozyskania wszystkich wymaganych prawem decyzji właściwych organów administracji publicznej, w tym decyzji środowiskowej.
Główny celem stosowania specustawy jest więc dyscyplinowanie procedur i decyzji administracyjnych. Pomimo trybu specustawy Inwestor będzie prowadził rokowania z właścicielami nieruchomości w celu ustanowienia służebności przesyłu.

Wykonawca będzie korzystał z typowego sprzętu budowlanego. Większość materiałów służących do budowy linii (np. słupy, przewody) zostanie dostarczona na miejsce budowy w postaci prefabrykatów gotowych do montażu. To ograniczy do minimum emisję hałasu i ilość wytworzonych odpadów, które wykonawca zobowiązany jest usuwać na bieżąco z miejsca budowy.

W celu zapewnienia strefy ochrony dla każdej linii 400 kV tworzy się tzw. pas technologiczny o szerokości 70 m (po 35 m od osi linii w obie strony). W tym pasie występują ograniczenia dotyczące budowy budynków mieszkalnych i budynków przeznaczonych na stały pobyt ludzi. W pasie technologicznym Inwestor ma prawo poruszać się podczas budowy i w przyszłości – podczas konserwacji czy modernizacji.

Tak. Pomimo, iż specustawa przesyłowa nie nakłada na Wykonawcę inwestycji obowiązku prowadzenia rokowań z właścicielami, przez których działki przechodzić będzie linia, Wykonawca zamierza je przeprowadzić. Z każdym właścicielem nieruchomości skontaktuje się pełnomocnik Wykonawcy w celu przeprowadzenia rokowań mających na celu ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomości. Wynagrodzenie zaproponowane właścicielowi nieruchomości przez Wykonawcę oparte będzie na operacie szacunkowym wykonanym przez rzeczoznawcę majątkowego.

Służebność przesyłu została wprowadzona do kodeksu cywilnego w 2008 r. w celu uregulowania stosunków prawnych, dotyczących urządzeń przesyłowych, między przedsiębiorcami przesyłowymi i właścicielami nieruchomości, na których takie urządzenia się znajdują. Określa ona zakres, w jakim przedsiębiorca przesyłowy może korzystać z cudzej nieruchomości, na której znajdują się (lub mają się znajdować) jego urządzenia przesyłowe – wszelkie konstrukcje i instalacje tworzące linie elektroenergetyczne.

Nie. Dzięki służebności przesyłu Inwestor uzyska jedynie ograniczone prawo do korzystania z gruntów pod linią w związku z jej budową i eksploatacją. Służebność przesyłu ustanawiana jest w formie aktu notarialnego, ale nie skutkuje przeniesieniem własności. Potwierdzić to może każdy notariusz.

Nie, jeśli teren pod linią ma przeznaczenie rolne, to nawet po wybudowaniu linii nie ulega ono zmianie. Nie ma takiej potrzeby ani żadnych przesłanek, bo działka rolna może być wykorzystywana dokładnie tak samo, jak przed budową. Wyjątkiem jest oczywiście teren ściśle pod konstrukcją słupa, gdzie prowadzenie gospodarki rolnej jest utrudnione.

Ograniczenia dotyczą wyłącznie pasa technologicznego, a więc 70 m (2 x 35 m od osi linii). W jego obrębie zabronione jest wznoszenie budynków mieszkalnych i sadzenie wysokich drzew (dopuszcza się drzewa o wysokości do 4 m). Jednak poza granicą pasa nie ma żadnych ograniczeń w użytkowaniu działek.

Dopuszcza się możliwość drobnej korekty lokalizacji słupa, ale jest to sprawa indywidualna, za każdym razem bardzo dokładnie analizowana przez projektantów trasy linii, którzy podejmują decyzje o ewentualnej zmianie lokalizacji. Trzeba bowiem pamiętać, że przesunięcie jednego słupa może spowodować zmianę przebiegu trasy linii na dużym odcinku.

Do wynagrodzenia uprawnieni są wszyscy właściciele, przez których działki przechodzić będzie pas technologiczny. Podstawą ustalenia kwoty wynagrodzenia będzie sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego operat szacunkowy, przy sporządzaniu którego będą brane pod uwagę m.in.: obszar działki objętej pasem, rodzaj i klasa gruntu. Wynagrodzenie otrzymają też wszyscy właściciele działek, na których zostaną zlokalizowane słupy. Wynagrodzenie wypłacane będzie w dwóch ratach: pierwsza trafi do właściciela po zawarciu umowy, druga – po podpisaniu aktu notarialnego.

Do odszkodowania uprawnieni są wszyscy właściciele, przez których działki będzie przechodzić pas technologiczny. Wysokość kwoty będzie ustalana indywidualnie i będzie zależeć od obszaru działki objętego pasem technologicznym, rodzaju działki i klasy gruntu. Dodatkowe odszkodowania otrzymają wszyscy właściciele działek, na których zostaną zlokalizowane słupy. Szczegółowa wycena uzasadniająca wysokość kwoty odszkodowania opisana jest w operacie szacunkowym przygotowanym przez niezależnych biegłych rzeczoznawców majątkowych.

Wysokość odszkodowań / wynagrodzeń może być negocjowana, o ile są ku temu podstawy i poparcie w dokumentacji (np. w operacie szacunkowym). Oferowane przez negocjatorów stawki wynikają ze sporządzonych dla inwestycji operatów szacunkowych, realizowanych przez biegłych rzeczoznawców. Ich wartości stanowią punkt wyjścia podczas negocjacji. Jeśli właściciel nie zgadza się z wyceną, może zlecić sporządzenie swojego operatu szacunkowego.

Wykonawca jest zobowiązany do przywrócenia stanu pierwotnego terenu po zakończeniu budowy linii. Jeżeli właściciel działki poniesie straty podczas prowadzenia prac budowlanych, otrzyma rekompensatę, niezależne od wynagrodzenia wynikającego z ustanowienia służebności. Kwoty rekompensaty będą szacowane na podstawie protokołu szkód sporządzonego w obecności właściciela działki.

W przypadku braku uregulowanego stanu prawnego wykonawca udzieli pomocy prawnej władającemu / potencjalnemu spadkobiercy przy przeprowadzeniu odpowiedniej procedury: postępowanie spadkowe, zasiedzenie itp., aby stan prawny nieruchomości był zgodny z rzeczywistością i umożliwił zawarcie umowy ustanowienia służebności przesyłu.

Każdy z właścicieli nieruchomości ma możliwość wpływu na przebieg trasy linii na kilku etapach:

• swoje uwagi można zgłaszać pełnomocnikom Inwestora, którzy pojawiają się w domach właścicieli nieruchomości, celem podpisania umowy cywilnoprawnej;
• swoje uwagi można zgłaszać podczas spotkań informacyjno-konsultacyjnych organizowanych dla inwestycji w każdej z gmin;
• swoje uwagi można przesyłać za pośrednictwem formularza kontaktowego znajdującego się na stronie internetowej dla inwestycji;
• swoje uwagi można przesyłać mailem na adres podany w broszurze dla inwestycji lub składać telefonicznie (numer telefonu podany jest w broszurze informacyjnej dla przedsięwzięcia i umieszczony na stronie internetowej dla inwestycji);
• swoje uwagi można składać na etapie wydawania przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska – decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Jeśli przedstawiciele wykonawcy z pełnomocnictwami Inwestora wyczerpią już wszelkie możliwości negocjacyjne i mimo to nie dojdą do porozumienia z właścicielem nieruchomości, zostanie pozyskana decyzja lokalizacyjna na podstawie Ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych („specustawa przesyłowa”). W takim przypadku przewidziano również możliwość wypłaty odszkodowania na podstawie operatu szacunkowego. Wówczas jednak wynagrodzenie będzie wypłacane po zakończeniu realizacji inwestycji.

Negocjatorzy podpisujący umowy z właścicielami nieruchomości będą się starali dotrzeć również do osób mieszkających poza granicami kraju. W tym celu pozyskują informacje od rodziny lub sąsiadów właściciela nieruchomości. Dokumenty (umowa, mapka) zostają przesłane w wersji elektronicznej lub tradycyjną pocztą. Osoba mieszkająca za granicą może również sporządzić notarialne pełnomocnictwo do reprezentowania jej w tej konkretnej sprawie przez osobę mieszkającą w Polsce.

Standardowo rozpiętości przęseł pomiędzy słupami będą wynosić ok. 350–500 m. Wszystko zależy od ukształtowania terenu. Może się zdarzyć, że odległości między słupami będą na określonych odcinkach większe lub mniejsze. Wysokość będzie różna, od 45 do 65 m. W uzasadnionych przypadkach, np. z uwagi na ochronę środowiska, mogą być stosowane wyższe konstrukcje słupów.

Nie. Prace budowlane nie będą powodowały przerw w dostawie energii elektrycznej do odbiorców końcowych, a więc do zakładów przemysłowych, instytucji publicznych, np. szpitali, czy gospodarstw domowych. Wykonawca dołoży starań, aby prowadzone prace w jak najmniejszym stopniu utrudniały normalne funkcjonowanie okolicznych mieszkańców.

Wykonawca inwestycji dołoży wszelkich starań, by budowa linii w jak najmniejszym stopniu wpłynęła na codzienne życie okolicznych mieszkańców. Oczywiście możliwe jest okresowe zwiększenie poziomu hałasu, związane z wykorzystaniem sprzętu budowlanego w trakcie prac budowlanych oraz zwiększeniem ruchu na lokalnych drogach dojazdowych. Podkreślić należy, że każda inwestycja elektroenergetyczna realizowana na rzecz PSE S.A. spełnia surowe wymogi prawa polskiego i europejskiego w zakresie oddziaływania na środowisko linii i stacji elektroenergetycznych najwyższych napięć. Wykonawca będzie starał się do minimum ograniczyć ingerencję w komfort życia mieszkańców. Wszelkie prace budowlane będzie realizował w porozumieniu z władzami samorządowymi i właścicielami nieruchomości.

Budowa linii 400 kV Ostrołęka – Stanisławów w śladzie istniejącej linii 220 kV relacji Miłosna-Ostrołęka nie jest możliwa. Wymagałoby to wyłączenia na okres budowy działającej obecnie linii, a jest to jedyne w regionie połączenie, za pomocą którego energia elektryczna jest przesyłana z północy kraju do centralnej i południowej części Mazowsza.

Budowa nowej linii w śladzie tej już istniejącej jest niemożliwa również z przyczyn społecznych. Niektóre odcinki linii 220 kV przebiegają w pobliżu zabudowy mieszkalnej, a dla nowej linii 400 kV konieczne jest zapewnienie pasa technologicznego o szerokości 35 metrów od osi linii, a nie jak dotychczas 2 x 25 metrów. Wymóg taki wynika z obowiązku, między innymi, dochowania restrykcyjnych norm ochrony środowiska stosowanych w przypadku linii 400 kV. Budowa linii 400 kV w miejsce linii 220 kV tylko na odcinku od Stanisławowa do Wyszkowa oznaczałaby konieczność wysiedlenia 60 domów mieszkalnych.

Podobnie jak w przypadku pomysłu budowy linii w miejscu linii 220 kV, tak w przypadku idei poprowadzenia jej wzdłuż drogi nr 50 argumenty są podobne. Linia 400 kV usytuowana w pasie drogi po stronie zachodniej groziłaby wysiedleniem 88, a po wschodniej stronie – 56 domów mieszkalnych.

Nowa linia istotnie obniży ryzyko występowania awarii energetycznych, co ma bezpośredni wpływ na dostawy prądu do domów lokalnej społeczności. Jest też warunkiem rozbudowy lokalnej sieci dystrybucji energii elektrycznej. Inwestycja oznacza również stałe wpływy do budżetów gmin z tytułu podatku płaconego przez Inwestora (Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.). Wyniosą one 2% wartości linii elektroenergetycznej na obszarze danej gminy. Im dłuższy fragment linii przebiega przez gminę, tym kwota podatku jest wyższa.

Linie elektroenergetyczne są stałym elementem współczesnego świata. Przebywanie ludzi w najbliższym otoczeniu linii elektroenergetycznych jest całkowicie bezpieczne. Budowa oraz późniejsze funkcjonowanie linii i stacji elektroenergetycznych najwyższych napięć muszą spełniać surowe przepisy prawa polskiego i europejskiego w zakresie bezpieczeństwa oraz oddziaływania na środowisko naturalne. Specjalnie powołane do tego instytucje sprawdzają i dbają, by nie zostały przekroczone dopuszczalne normy zarówno jeśli chodzi o pole elektryczne jak i magnetyczne oraz poziom hałasu.

(patrz też: Komunikacja społeczna – materiały do pobrania)

Od samego początku przygotowywania inwestycji, czyli już od etapu opracowywania dokumentów przedprojektowych, zakładano, by inwestycja w jak najmniejszym stopniu wpływała na środowisko przyrodnicze. Przyjęte rozwiązania sprawiają, że obszar objęty pracami budowlanymi będzie ograniczony do miejsc budowy słupów. To wszystko spowoduje, że zarówno ingerencja w teren, jak również hałas oraz emisja substancji do środowiska będą ograniczone do minimum. Ponadto w ramach przygotowań do realizacji inwestycji wykonawca przygotuje raport o oddziaływaniu na środowisko i będzie występował do RDOŚ w Warszawie o wydanie decyzji środowiskowej.

Podobne linie funkcjonują w środowisku człowieka od kilkudziesięciu lat na całym świecie i nie stwierdzono ich negatywnego wpływu na zdrowie ludzi. Wartości pól elektrycznego i magnetycznego, jakie mogą być emitowane do środowiska, są określone przepisami prawa. Polska ma w tym zakresie bardzo rygorystyczne normy – w żadnym państwie Unii Europejskiej nie ma bardziej surowych norm w zakresie pół elektromagnetycznych.

W Polsce dopuszczalne normy reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r., Nr 192, poz. 1883). Dla pól o częstotliwości 50 Hz określone są następujące wartości:

• dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową – odpowiednio 1 kV/m i 60 A/m dla składowych elektrycznej i magnetycznej;
• dla miejsc dostępnych dla ludności – odpowiednio 10 kV/m i 60 A/m dla składowych elektrycznej i magnetycznej.

Pole elektromagnetyczne jest największe w środku przęsła, czyli tam, gdzie przewody są najbliżej ziemi, dlatego linia zostanie zaprojektowana tak, żeby poziomy pól bezpośrednio pod nią nie przekraczały wartości ujętych w normach i rozporządzeniach. To oznacza, że w każdym miejscu pod linią poziom pól jest bezpieczny.

Na trasie planowanej linii elektroenergetycznej Ostrołęka – Stanisławów pas technologiczny wynosi
70 metrów, po 35 z każdej strony od osi. Granice tego pasa wyznaczają obszar, w którym mogą wystąpić ograniczenia w sposobie zagospodarowania terenu. Ograniczenia te wynikają z obowiązujących przepisów w zakresie dopuszczalnych w środowisku poziomów pól elektromagnetycznych oraz hałasu. W przypadku linii 400 kV nie ma żadnych przeciwwskazań do lokalizacji zabudowy mieszkaniowej w odległości większej niż 35 metrów od osi linii. Zarówno poziom pól elektrycznych, magnetycznych, jak i szum linii, będą wyraźnie poniżej dopuszczalnych norm określonych w polskich przepisach. Na przedmieściach dużych miast można zaobserwować, że domy mieszkalne powstają tuż przy pasie technologicznym.

Po zakończeniu budowy linii przeprowadzone zostaną badania, które zweryfikują czy oddziaływanie obiektu jest zgodne z obowiązującymi normami. W sytuacji, gdyby jakiekolwiek normy były przekroczone, linia nie dostanie pozwolenia na użytkowanie.

Na całym świecie grunty w bezpośrednim sąsiedztwie linii elektroenergetycznych są wykorzystywane pod uprawy rolne i hodowlę zwierząt. Przy wielu liniach znajdują się budynki mieszkalne. Linie są tak zaprojektowane, aby przebywanie w ich pobliżu było całkowicie bezpieczne. PSE S.A. dbają o to, aby wszystkie przepisy prawa dotyczące bezpieczeństwa funkcjonowania linii i stacji elektroenergetycznych najwyższych napięć były sumiennie przestrzegane.

Tak. W miejscach dostępnych dla ludzi dopuszczalne natężenie pola elektrycznego o częstotliwości 50 Hz – czyli takiego, z jakim mamy do czynienia w przypadku linii przesyłowych – wynosi 10 kV/m. Na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową jest to 1 kV/m. Z kolei natężenie pola magnetycznego nie może przekroczyć 60 A/m. Poziomy pól dla projektowanej linii będą poniżej tych wartości.

Teren pod linią będzie można użytkować za wyjątkiem: wznoszenia budynków mieszkalnych i gospodarczych, wykonywania nasadzeń drzew, krzewów i roślinności przekraczającej 4 metry wysokości w 70-metrowym pasie technologicznym. Można natomiast bez przeszkód pracować maszynami rolniczymi z zachowaniem wszelkich względów bezpieczeństwa.

W Europie jest ponad sto tysięcy kilometrów takich linii. Wiele z nich pracuje od kilkudziesięciu lat. W większości znajdują się na terenach rolniczych, a widok stada krów pasącego się bezpośrednio pod linią jest powszechny. Przez wszystkie te lata nie stwierdzono żadnego wpływu linii na zwierzęta i ich zachowanie. Wypasanie zwierząt pod linią jest bezpieczne.

Tak, można. Odległość przewodów linii elektroenergetycznej od ziemi umożliwia w sposób bezpieczny wykorzystanie terenu pod linią pod uprawę oraz wykorzystywanie do tego celu maszyn rolniczych.

Drobne zakłócenia mogą występować jedynie w obrębie pasa technologicznego linii elektroenergetycznej, czyli poza terenem zabudowy. Poza pasem technologicznym takie zakłócenia nie występują. Po wybudowaniu linii sprawdzane są poziomy zakłóceń radioelektrycznych i zgodnie z przepisami, poziom natężenia pola zakłóceń powyżej 20 m od linii nie może przekraczać 57,5 dB. Liczne wyniki pomiarów poziomu zakłóceń radioelektrycznych dla nowo budowanych linii 400 kV wskazują, że poziomy są niższe niż wskazane przepisami.

Nie. Miejsce uderzenia pioruna jest losowe. Nowoczesne linie najwyższych napięć wyposażone są w przewody odgromowe, co chroni je przed skutkami wyładowań́ atmosferycznych. Obecność́ przewodów odgromowych umieszczonych nad przewodami fazowymi powoduje, że przed wyładowaniami atmosferycznymi chroniony jest również obszar o szerokości kilkudziesięciu metrów wzdłuż̇ całej linii napowietrznej.